Landbouw: ‘Als boer moet je de natuur als hulpmiddel omarmen’

interview met akkerbouwer Hendrik Luth van Innovatiecentrum Weddermarke, Demobedrijf Duurzame Landbouw

gepubliceerd in het Westerwolde Lougblad september 2024

WEDDE -De Groene Vonk Demobedrijven Duurzame Landbouw zijn agrarische bedrijven die stappen hebben gezet richting een gezonde toekomst van de landbouw. Het ministerie van LNV wees landelijk 27 bedrijven aan, waaronder akkerbouwbedrijf Weddermarke in De Westerd, onder de rook van Wedde. “Het kapitalistische systeem is zo ingericht dat uitvinders niet, maar kopieerders wel worden beloond. Het Duurzaam Demobedrijf is juist een beloning voor de uitvinder”, zegt innovatief akkerbouwer Hendrik Luth, die al tientallen jaren stappen zet in de richting van schoner, gezonder en beter. ‘Wij boeren slim’, staat er prominent op zijn website.

Achter een kopje koffie in de prachtige tuin bij de boerderij aan het eind van een doodlopend weggetje, vertelt Hendrik dat hij de vierde generatie is die de boerderij runt. Overgrootouders hielden er schapen, opa en oma hadden een gemengd bedrijf en vader en moeder stapten over akkerbouw. Hendrik zet de volgende stap vooruit door heel actief mee te werken en vooral te denken over de landbouw van de toekomst. “Toen ik een jaar of dertig met collega’s sprak over toekomstbestendig boeren, werd ik uitgelachen. Maar het idee dat het anders moet, heeft me nooit losgelaten. Als boer moet je de natuur als hulpmiddel omarmen en niet als vijand bestrijden. Dat houdt geen stand”, betoogt hij.

Hij klinkt wat idealistisch als hij zegt: “Bij alles wat je doet, moet je je afvragen of het wel verstandig is wat je doet.” Tegelijk is hij ook een realistische ondernemer: “Je moet nadenken over nieuwe ontwikkelingen voor een betere toekomst. Maar dit moet op termijn niet meer kosten dan het oplevert, want dan loop je erop leeg.”

Sancties

Economisch en ecologisch verantwoord boeren, hoe realiseer je dat? “In kleine stappen”, zegt Hendrik. “Veranderingen moeten van onderop komen. Maar die worden pas concreet als er sancties dreigen. Vijftien jaar geleden zette ik de eerste stapjes toen de overheid reductie van gewasbeschermingsmiddelen met vijftig procent eiste. Dit realiseerden wij betrekkelijk eenvoudig met een rijenspuit met GPS. Vervolgens bleef het lang stil vanuit het ministerie, waardoor er in de sector weinig veranderde. Tot er onlangs opnieuw een eis van vijftig procent reductie lag. Die gaan wij realiseren met een nieuwe techniek om onkruid op plantniveau te bestrijden.”

Demobedrijf

Hendrik vindt dat innovaties van onderaf moeten komen en voegt zelf uitdrukkelijk de daad bij het woord. Hij pioniert graag met nieuwe ideeën en technieken en kijkt ook graag bij de 26 overige demobedrijven over de schutting om van elkaar te leren: “Ik vind het belangrijk om met de tijd mee te bewegen. En om met jonge, enthousiaste boeren samen stappen te zetten. Ook probeer ik de afstand tussen overheid en akkerbouw te verkleinen. Net als in de hele maatschappij, zijn er ook in deze bedrijfskolom veel eilandjes met weinig overleg en samenwerking. Door schaalvergroting in de landbouw, komen er minder boeren, terwijl er bijvoorbeeld juist steeds meer belangengroeperingen komen. Aantallen bepalen de machtsverhouding en dus schuift dit steeds verder van de boeren af. Terwijl, zoals ik zojuist schetste, nieuwe ontwikkelingen juist vanuit de branche moeten komen. Als ik kijk naar politiek en bestuur, zag ik de afgelopen jaren beleid dat op veel onbegrip stuitte doordat de positieve ontwikkelingen in de landbouw niet goed werden uitgedragen. Wat ik best verrassend vind in de huidige situatie, is dat er heel duidelijk een bestuurlijke beweging is die de duurzame vooruitgang in gang wil houden.”

75-10-15

Een idee uit de koker van Hendrik Luth is een project dat hij 75-10-15 heeft gedoopt. Met vijf boeren uit de buurt wil hij de komende zes jaar een pilotproject neerzetten waarbij 75 procent van de grond voor de reguliere teelt wordt gebruikt, 10 procent voor ‘groene en blauwe aders’ (dus groenstroken en water) en 15 procent voor het telen van voeding voor de lokale bevolking. “De eerste hobbel: zes jaar is voor boeren kort, maar voor politiek, bestuur en marketing een eeuwigheid. Daar moeten altijd snel tastbare resultaten te zien zijn. Een andere uitdaging is de afzet. Wil je lokaal afzetten, dan heb je groothandels, veilingen en middenstand nodig. Het is – gezien de genoemde eilandjes met elk hun eigen belangen – nogal een uitdaging om dit te realiseren. Maar we gaan met de pilot aan de slag en hopen ook hier kleine stappen vooruit te zetten.”

Filosofisch boeren

Als uitvinder en duurzaam akkerbouwer ziet Hendrik ook de filosofische zijde van het boerenbedrijf: “Het is gemakkelijk om te denken dat je het goed doet omdat je het altijd al zo deed. Maar probeer eens onbevangen te kijken naar je manier van werken. Luister en kijk naar anderen, werk samen en deel ideeën. Soms kun je met een heel kleine verandering een grote verbetering in gang zetten. Daarom probeer ik regelmatig eens naast mezelf te gaan staan om te zien waar er verbeteringen mogelijk zijn.”
Kijk voor meer informatie op www.weddermarke.nl.